Słowniczek pojęć

• Lokalna Grupa Rybacka - pojęcie ogólne, nazwa stowarzyszenia wybranego w ogólnokrajowym konkursie na wdrażanie osi 4 Programu Operacyjengo "Ryby" 2007-2013. Skrót LGR.
• Program Operacyjny ZRSRiNOR 2007-2013 - Jeden z programów operacyjnych, czyli zintegrowanych działań wspieranych ze środków Unii Europejskiej, którego celem jest rozwój branży rybackiej w Europie. Program Operacyjny "Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich" na lata 2007-2013, jest narzędziem wdrażania Wpólnej Polityki Rybackiej, dzięki środkom finansowym Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR). Skrót PO "Ryby" 2007-2013, lub PO RYBY.
• Oś 4 PO RYBY - jeden z rozdziałów Programu Operacyjnego, którego zadaniem jest wsparcie terenów uznanych za zależne od rybactwa. Jej idea zbudowana jest na oddolnych inictywach loklanych społeczności na zasadzie LEADER. Skrót Oś 4.
• Tereny zależne od rybactwa - obszary kraju, których podstawową jednostką jest obszar minimum jednej gminy na których spełnione są odpowiednie kryteria uznania ich za zależne od rybactwa. Kryteria są sztucznie ustanowionymi warunkami prawnymi, określonymi w art. 2.1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa z 15 października 2009 r. Minimalne kryterium rybackości to odpowiedni stosunek podmiotów rybackich i zatrudnionych w rybactwie do mieszkańców obszaru - minium 5 "rybaków" na 1000 mieszkańców. Za osobę uznaną za spełniającą warunek rybackości uznajemy również tylko te osoby, które spełniają odpowiednie warunki prawne - określone w rozporządzeniu. Powodem tworzenia tego typu sztucznych kategorii, była konieczność wyłonienia terenów kraju, których zależność od rybactwa jest najwyższa oraz umożliwienie na tych terenach wdrażania osi 4 PO RYBY.
• Obszar działania grupy - obszar na jakim postanowiły działać stowarzyszenia ubiegające się o uznanie jako LGR, składający się z jednostek o wielkości gminy, jednak nie większy niż 100 tys. mieszkańców. Wybór obszaru działania był samodzielną decyzją stowarzyszeń powoływanych oddolnie, dobór odpowiednich gmin musiał uwzględniać zależność od rybactwa co umożliwiało start w konkursie na wybór LGR.
• Nadnotecka Grupa Rybacka - stowarzyszenie powołane w lipcu 2009 roku, w celu stworzenia LSROR dla swojego obszaru działania oraz udziału w konkursie na wybór LGR. Sktót NGR
• Obszar działania NGR - obszar siedmiu gmin - członków NGR, znajdujących się na terenie byłego województwa pilskiego. Obecnie pięć gmin należy do województwa wielkopolskiego, dwie zachodniopomorskiego. Gminy NGR : Człopa, Drawsko, Krzyż WLKP, Szydłowo, Trzcianka, Wałcz (gmina wiejska), Wieleń. Na obszarze NGR wspierane będą inwestycje i inicjatywy mogące uzyskać wsparcie w ramach osi 4 PO RYBY.
• Lokalna Strategia Rozwoju Obszaru NGR - dokument strategiczny, będący podstawą uznania LGR oraz mapą drogową dla wsparcia dystrybuowanego przez NGR. Lokalna Strategia podlega procesowi ewaluacji, której efektem powinna być ewolucja strategii, uwzględniająca zmiany okoliczności i postęp we wdrażaniu projektu. Zmiany w LSROR podlegają ocenie Instytucji Zarządzającej oraz zatwierdzeniu przez Walne Zebranie Członków NRG. Skrót LSROR NGR
• Ewaluacja - termin techniczny, w kontekście programów rozwojowych oznacza zaplanowane badanie (symulację) wdrażania założeń dokumentu (programu), którego celem jest wypracowanie wniosków będących podstawą korekt, zmian lub ewolucji badanej inicjatywy. Ewaluacja nie jest oceną - jej celem nie jest wartościowanie postępu, tylko dopasowanie wdrażania do aktualnej sytuacji, tak aby maksymalnie uprawdopodobnić osiągnięcie założonego celu.
• Instytucja Zarządzająca - dla PO RYBY - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jej zadaniem jest wdrożenie legislacyjne programu, bieżące zarządzanie wdrażaniem, promocja, ewaluacja i kontrola. Skrót IZ (MRiRW)
• Instytucja Pośrednicząca - dla osi 4 PO RYBY - Urzędy Marszałkowskie Województw właściciwe ze względu na lokalizacje operacji. Dla pozostałych osi priorytetowych PO RYBY funkcję tą pełni ARiMR. Jej zadaniem jest weryfikacja formalna wniosków o dofinansowanie, płatność, rozliczanie operacji, zawieranie umów i kontrola projektów. Skrót IP (UMWW, UMWZ)
• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - Instytucja Pośrednicząca dla pozostałych osi priorytetowych PO RYBY - we wdrażaniu osi 4 pełni wyłącznie rolę instytucji płatniczej. Skrót ARiMR

Pojęcia dot. wnioskowania o pomoc
 

• Beneficjent - osoba fizyczna lub prawna, która jest końcowym odbiorcą wsparcia. W przypadku NGR, osoba fizyczna lub prawna ubiegająca się o dofinansowanie operacji w NGR.
• Operacja - projekt wybrany zgodnie z kryteriami i realizowany przez co najmniej jednego beneficjenta, pozwalający na osiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja. W przypadku NGR, projekt o charakterze inwestycyjnym lub nieinwestycyjnym zgodny z LSROR (zgodnie z decyzją Komitetu NGR). Operacją jest również zbiór różnych działań objętych jednym wnioskiem o dofinansowanie.
• Środek - zestaw operacji ukierunkowanych na realizację osi priorytetowej. Inaczej - środek służący osiągnięciu celów, czyli logiczny zestaw inicjatyw i projektów, które mogą kwalifikować się do wsparcia, jeśli realizują cele rozwojowe przewidziane w dokumentach strategicznych (LSROR). 
• Kwalifikowalność wydatków - formalna ocena możliwości współfinansowania wydatków poniesionych przez beneficjenta w ramach realizowanej operacji. Zazwyczaj ocena ta dokonywana jest przez Instytucje Pośredniczące, możliwy jest udział w tym procesie pracowników NGR - podczas konsultacji i doradztwa w procesie aplikacji o wsparcie. Kwalifikowalność wydatków powinna podlegać ocenie z punktu widzenia kilku płaszczyzn:

         - braku przepisów wyłączających rodzaj kosztu lub jego części z kwalifikowalności - tzw. katalog wydatków negatywnych lub ograniczonych,
         - logicznego powiązania danego wydatku z celem operacji - kwalifikowalne mogą być wyłącznie wydatki związane z celem operacji,
         - wywiązania się beneficjenta z wymogów formalnych związanych z planowaną opercją lub wysokością ponoszonych wydatków (prawo zamówień publicznych - o ile dotyczy beneficjenta na podstawie odrębnych przepisów). 
         - przestrzegania przez beneficjenta podstawowych założeń polityk rozwojowych UE (promocja wparcia UE, ułatwianie dostępu dla niepełnosprawnych i wykluczonych, równouprawnienie, eliminowanie rasizmu, zachowanie zasad wolnego obrotu gospodarczego i poszanowania konkurencyjności). Przestrzeganie założeń w/w polityk UE jest również obowiązkiem administracji państwa.  

• Dywersyfikacja - inaczej różnicowanie. W kontekście EFR najczęściej mamy do czynienia z pojęciem dywersyfikacji działalności lub źródeł dochodów. Pojęcie to oznacza poszukiwanie i podejmowanie nowych aktywności gospodarczych, będących rozwinięciem lub uzupełnieniem dotychczasowych, których celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu. Dywersyfikacja może obejmować rozpoczęcie nowej działalności wykorzystującej potencjał głównej działalności - np. budowa smażalni na obiektach chowu ryb lub poszerzanie oferty produktów wysoko przetworzonych - co łączyło będzie dywersyfikację z wartością dodaną. 
• Wartość dodana. W kontekście EFR najczęściej wartość dodana produktów rybołówstwa. Termin ten oznacza uzyskanie dodatkowego dochodu polegającego na sprzedaży produktu podstawowego (np. ryb) w innej formie niż podstawowa (żywa lub świeża). Wartością dodaną będzie zarówno dochód osiągnięty ze sprzedaży ryb przetworzonych, produktów gastronomicznych ale i sprzedaż żywych ryb poprzez łowisko i tym podobne. Ideą jest uzyskanie jak największej marży na rynku lokalnym - zarówno bezpośrednio przez producentów, jak i małych przedsiębiorstw w ich otoczeniu. Przeciwieństwem tego zjawiska jest sprzedaż kontraktowa produktu podstawowego, która najczęściej oznacza wyprowadzenie zysku od kolejnych form przetworzenia do innego regionu lub państwa. Producent uzyskuje wówczas wyłącznie minimalny zysk produkcyjny, ponadto często uzależnia się od pojedynczych odbiorców. Dzięki podnoszeniu wartości dodanej uzyskuje on wyższy dochód z jednostki sprzedaży, często dywersyfikuje też źródła zbytu produktów. 
• Reorientacja - inaczej zmiana kierunku. W kontekście EFR zmiana podstawowej działalności gospodarczej. Reorientacja oznacza często zmianę dotychczasowej działalności na inną - bardziej dochodową. Nie musi oznczać porzucenia działalności dotychczasowej, prowadzi jednak do zmiany działalności podstawowej. Najczęstrzym powodem potrzeby reorientacji są zmiany struktury rynku (niekonkurencyjność), zmiany społeczne (zmiany gustów klientów) czy zmiany technologiczne (np. zastąpienie danego produktu/usługi nowym, bardziej nowoczesnym). Reorientacja wspierana systemowo powinna wyprzedzać zagrożenia rynkowe, tak aby zminimalizować bankructwa przedsiębiorstw nierentownych.
• Reorganizacja - zmiana struktury organizacyjnej. W kontekście działalności gospodarczej zmiana organizacyjna, której celem jest uzyskanie wymiernych korzyści (zwiększenie zysku, produktywności, obniżenie kosztów, strat, poprawa przepływu informacji, relacji itd.). 
• Restrukturyzacja - zmiana struktury organizacyjnej. W kontekście działalności gospodarczej zmiana organizacyjna lub strategiczna, której celem jest działanie naprawcze - przywrócenie dochodowości lub innych parametrów przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja oznacza zazwyczaj demontaż dotychczasowej struktury, produkcji, zatrudnienia - po czym następuje proces ponownej organizacji mającej przywrócić funkcjonalność i dochodowość. Restrukturyzacja może prowadzić do reorientacji działalności - ale nie musi. Może obejmować zmianę struktury zatrudnienia, kosztów, procesów produkcyjnych, rekalkulację cen, obniżenie kosztochłonności (np. wymianę parku maszynowego na nowoczesny i energooszczędny). 
• Sprzedaż bezpośrednia - sprzedaż dokonywana bezpośrednio przez producenta - najczęściej produktów żywnościowych. W kontekście terminologii ogólnej idea sprzedaży produktów przez ich producenta, najczęściej w formie przetworzonej - której celem jest zwiększenie dochodu producenta dzięki uzyskaniu wartości dodanej, a także utrzymanie wysokiej jakości i świeżości produktów, dzięki skróceniu łańcucha pośredników i czasu ekspozycji towarów. Sprzedaż ma miejsce w miejscu produkcji lub jednostkach lokalnego handlu detalicznego. Sprzedaż bezpośrednia prowadzi również do efektu synergicznego - producent uzykuje wyższą marżę niż w przypadku sprzedaży kontraktowej, jednocześnie konsument otrzymuje produkt najwyższej jakości po relatywnie niskiej cenie. W kontekście polskich przepisów, sprzedaż bezpośrednia oznacza jedną z form działalności producentów rolnych uregulowaną rozporządzeniem Ministra Rolnictwa. 
• Mikro i małe przedsiębiorstwa - formalna klasyfikacja wielkości przedsiębiorstw, ustalana ze względu na trzy parametry - wysokość zatrudnienia, wielkość obrotów oraz sumy bilansowej. Celem klasyfikacji jest separacja przedsiębiorstw mająca umożliwić różnicowanie podejścia do nich - od strony pomocy publicznej, wymogów formalnych czy obciążeń fiskalnych. Określając wielkość przedsiębiorstw należy również przeprowadzić analizę powiązań kapitałowych w celu uniknięcia obchodzenia regulacji przez spółki-córki. Aktualny kwalifikator MSP znajdziecie Państwo na stronach PARP.
• Turystyka - zjawisko podejmowania przez ludność wszelkich aktywności niezarobkowych, mających na celu uatrakcyjnienie spędzania wolnego czasu i poprawę procesu wypoczynku.
• Usługi turystyczne - podejmowanie w ramach działalności gospodarczej zorganizowanej działalności polegającej na świadczeniu usług związanych z ruchem turystycznym - zarówno od strony infrastruktury (miejsca noclegowe, biwakowe, wyżywienie) organizacji ruchu turystycznego (biura pośrednictwa), oferowaniu atrakcji turystyczych, jak i usług pośrednio związanych z obsługą turystów. 
• Ekoturystyka - turystyka wykorzystująca przyrodę, jako główną atrakcję promocji ruchu turystycznego. 
• Turystyka wodna - turystyka wykorzystująca wody i aktywności z nią związane, jako główną atrakcję promocji ruchu turystycznego. (kąpieliska, wędkarstwo, kajakarstwo, żeglarstwo, sporty motorowodne, nurkowanie). 
• Agroturystyka - turystyka wykorzystująca zasoby gospodarstw rolnych. Działalność agroturystyczna może być dodatkowym źródłem dochodów gospodarstw rolnych - zwłaszcza małych, rodzinnych, prowadzonych w sposób tradycyjny. Polskie prawo umożliwia świadczenie przez rolników usług agroturystycznych bez konieczności rejestrowania pozarolniczej działalności gospodarczej - obowiązują wówczas jednak limity - możliwość kwaterowania i żywienia maksymalnie 30 osób w maksymalnie pięciu pokojach (domkach). W przypadku oferowania większego potencjału, wymagane jest zarejestrowanie dodatkowo pozarolniczej działalności gospodarczej i opłacanie podatku dochodowego (również w formach ryczałtowych). Do pewnego progu podatku możliwe jest dalsze korzystanie z KRUS, mimo zarejestrowania działalności gospodarczej. W każdej z form prowadzenia działalności agroturystycznej konieczne jest zgłoszenie jej do SANEPIDu. Więcej informacji znajdzie się wkrótce w sekcji poradniki.
• Akwakultura - (pojęcie bezpośrednio przetransponowane z jęz. angielskiego - w analogii do agriculture (rolnictwo) - aquaculture(hodowla ryb w słodkiej wodzie). Określenie oznaczające profesjonalny chów i hodowlę organizmów wodnych wyłączając połowy ryb żyjących w wodach otwartych (rybołówstwo morskie i śródlądowe) oraz chów i hodowlę organizmów wodnych w wodach słonych (marikultura).
• Rybactwo a Rybołówstwo - określenia dotyczące gospodarki rybackiej. Rybactwo - najszersza i najbardziej ogólna definicja obejmująca wszelkie aktywności związane z gospodarowaniem żywymi zasobami wód. Rybołówstwo - część rybactwa, ograniczająca się do działalności połowowej polegającej na pozyskiwaniu ryb z wód otwartych. W ostatnim okresie nastąpiło przemieszanie obu pojęć, wynikające z tłumaczeń regulacji europejskich - w języku angielskim funkcjonuje jeden zwrot - fishery - co jest powodem zamiennego stosowania obu pojęć, niepoprawnego z punktu widzenia terminologii polskiej. 
• Inkubatory przedsiębiorczości - inicjatywy wspierające podejmowanie i rozwój przedsiębiorczości. W zależności od zakresu działalności i założeń są to inicjatywy, których celem jest wsparcie decyzyjne i finansowe potencjalnych przedsiębiorców polegające na transferze wiedzy i doświadczeń. Działania takie poza aktywizacją osób potencjalnie przedsiębiorczych powinny wspierać ich proces decyzyjny, eliminując ryzyko błędnych decyzji oraz konsekwencji błędów. W ramach działalności NGR planowane jest utworzenie wewnętrznego programu pod nazwą Inkubatory Przedsiębiorczości. Jego celem będzie stworzenie katalogu działalności gospodarczych w ramach rozwoju obszaru, które mają największe szanse na powodzenie ekonomiczne. Jednocześnie będzie monitorowany proces tworzenia firm i eliminowana nadmierna koncentracja działalności jednorodnej - co wpływać będzie  na różnicowanie działalności.
• Unikatowość projektu - określenie będące kluczem do uznania projektu (inicjatywy) za innowacyjny (niepowtarzalny). Istotą innowacyjności jest jej nowatorskość - w odniesieniu bezwględnym (innowacyjność w skali globalnej) lub w odniesieniu do obszaru oddziaływania (np. przeniesienie na grunt lokalny rozwiązań dotąd niestosowanych). Ideą innowacyjności jest nastawienie na ciągły rozwój i poszukiwanie nowatorskich rozwiązań. Jest to kierunek bardzo istotny w dobie globalnego przepływu informacji, skracającego możliwość czerpania dochodu z ochrony patentowej. Strategia rozwojowa polegająca na podejściu innowacyjnym jest głównym nurtem tzw. gospodarki opartej na wiedzy i możliwości konkurowania z gospodarkami o znacznie tańszej sile roboczej.